Chất gây phản ứng có thể là một chất gây dị ứng (chất kích hoạt phản ứng dị ứng) hoặc chất kích thích (chất gây hại cho da). Các chất kích thích chiếm 80% các duyên cớ gây viêm da xúc tiếp. Trong hồ hết các trường hợp, tự chăm chút và điều trị bằng thuốc có thể kiểm soát được các triệu chứng và ngăn ngừa được biến chứng của viêm da tiếp xúc.
Có hai loại viêm da xúc tiếp, đó là: viêm da tiếp xúc kích ứng và viêm da tiếp xúc dị ứng.
Viêm da xúc tiếp kích ứng
Viêm da xúc tiếp kích ứng xảy ra khi da tiếp xúc trực tiếp với chất kích thích vật lý, cơ học hoặc hóa học làm thương tổn hàng rào da. Viêm da tiếp xúc kích ứng thường ảnh hưởng đến bàn tay. Các chất kích thích là những chất có thể gây ra tình trạng viêm ở những người nếu họ tiếp xúc đủ lâu và với nồng độ đủ mạnh: Nước - Bàn tay ngâm trong nước thời gian, nước vôi hoặc nước chứa nhiều clo. Chất tẩy rửa: nước rửa chén, xà phòng, nước tẩy... Dung môi: xăng, dầu, aceton và các hóa chất khác.
Ngoài ra, các chất như acid, kiềm, xi măng, thậm chí các loại bột, bụi, đất và một số loại cây (mao lương, hải quỳ, mù tạt...) cũng có thể gây viêm da xúc tiếp kích ứng.
Viêm da xúc tiếp dị ứng
Viêm da xúc tiếp dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn nhiễm của thân thể phản ứng với một chất gây dị ứng. Chỉ cần một lượng nhỏ chất gây dị ứng tiếp xúc với da cũng có thể gây phát ban trên da. Không phải ngay khi sinh ra bạn đã bị dị ứng. Phải có một quá trình mà hệ thống miễn nhiễm của thân được mẫn cảm với dị nguyên từ trước. Một khi đã được nhạy cảm, da của bạn mới xuất hiện phản ứng và bị viêm khi nó tiếp xúc với chất gây dị ứng. Đây là lý do vì sao bạn thốt nhiên bị dị ứng với một chất mà bạn đã từng tiếp xúc nhiều lần trước đây.
Hình ảnh viêm da xúc tiếp.
Các chất gây viêm da xúc tiếp dị ứng thường gặp bao gồm:
Nikel là một kim khí được dùng nhiều để làm đồ trang sức, đinh tán khuy áo quần, dây đai áo ngực... Cobalt - được dùng để chế tạo một số đồ trang sức.
Crom - Đây là kim loại được dùng trong sinh sản xi măng.
Mỹ phẩm - đặc biệt là nước hoa, thuốc nhuộm tóc, chất bảo quản và các loại sơn móng tay.
Các chất phụ gia - thường dùng cho đồ da và cao su trong giày dép, xống áo...
Chất bảo quản - trong các loại kem và thuốc mỡ. Các loại hoa cúc, hoa hướng dương, hoa thủy tiên vàng, hoa tulip và các loại cây cỏ có màu vàng hoặc hồng.
Viêm da xúc tiếp dị ứng cũng có thể do một số loại thuốc, bao gồm cả kem steroid, các loại kem kháng sinh và các loại chất tẩy rửa.
thỉnh thoảng nguyên nhân không rõ ràng và bạn có thể cần xét nghiệm để tìm ra căn nguyên.
Cách nhận biết
Viêm da tiếp xúc kích ứng: Da bị tổn thương thường đỏ, nóng rát, ngứa và đau nhức. Triệu chứng thường xuất hiện trong vòng 48 giờ sau khi tiếp xúc với các chất kích thích, chất kích thích mạnh có thể tạo ra phản ứng tức thời trong khi chất kích thích nhẹ cần có thời kì tiếp xúc lâu hơn hoặc phải lặp đi lặp lại mới có thể gây ra phản ứng kích thích. Các triệu chứng trên chỉ xảy ra ở vùng da xúc tiếp với chất kích thích.
Viêm da xúc tiếp dị ứng : Biểu hiện chính của da bị thương tổn là đỏ và ngứa. Trường hợp nặng có thể có chảy dịch rỉ viêm. tổn thương có thể lan rộng cả ra ngoài vùng da tiếp xúc với chất gây dị ứng. thường ngày, triệu chứng xuất hiện sau nhiều giờ, thậm chí nhiều ngày sau khi nhạy cảm với chất gây dị ứng. thương tổn da đẵn là nơi tiếp xúc, tuy nhiên, bởi đây là dị ứng đích thực nên các vùng da khác không xúc tiếp với chất gây dị ứng cũng có thể bị tổn thương.
Chất gột rửa, nước rửa chén, xà phòng... rất dễ gây viêm da xúc tiếp.
Có thể mắc nhiều loại viêm da cùng một thời điểm không?
Điều này hoàn toàn có thể xảy ra, nếu bệnh nhân bị viêm da cơ địa, công việc của bệnh nhân mà can dự đến việc sử dụng thẳng tính một hóa chất hoặc dung môi nào đó cũng có thể gây viêm da tiếp xúc kích ứng cho da. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể dị ứng với nikel, thương tổn viêm da xúc tiếp dị ứng có thể xuất hiện khi bạn mặc quần có khuy bằng nikel hoặc đeo đồ trang sức làm từ nikel.
Trong những trường hợp chất gây kích thích hoặc dị ứng đã rõ ràng, việc chỉ định xét nghiệm là không cần thiết. Tuy nhiên, trong những trường hợp chất gây viêm da không rõ ràng hoặc nó có thể là một chất lẫn trong nhiều chất khác, có thể được chỉ định làm test áp.
Điều trị viêm da xúc tiếp
Viêm da tiếp xúc thường tự khỏi trong vòng 2 - 4 tuần sau khi các chất gây viêm da được loại bỏ, tuy nhiên có một số trường hợp thời kì có thể kéo dài hơn. Việc trước tiên trong điều trị viêm da xúc tiếp là tránh tiếp xúc với chất gây kích thích hoặc dị ứng. Trong thời gian tổn thương hồi phục, có thể chỉ định một số biện pháp giúp kiểm soát triệu chứng, đặc biệt ở những người viêm da xúc tiếp dị ứng mãn tính.
Dưỡng ẩm - Thay thế xà phòng đang dùng bằng loại an toàn và dịu nhẹ cho da. dùng kem dưỡng ẩm sẽ giúp làm mềm da và có tác dụng trong những trường hợp viêm da nhẹ. Steroid tại chỗ - Các loại kem bôi và mỡ có chứa steroid có tác dụng chống viêm cho da. Mỗi loại steroid có tên gọi và độ mạnh khác nhau, do đó, mỗi loại được chỉ định tùy thuộc các vùng da khác nhau và chừng độ nặng của các tổn thương. Chính vì thế, trước khi sử dụng steroid cần có sự đánh giá và tham mưu của thầy thuốc chuyên khoa dị ứng.
sử dụng kháng sinh trong trường hợp có bội nhiễm. Không nên dùng các thuốc kháng histamin bôi vì bản thân chúng có thể gây viêm da tiếp xúc.
Những người làm việc liên hệ đến việc dùng các chất có khả năng gây viêm da tiếp xúc cần tạo lề thói chăm chút bàn tay: Không ngâm tay lâu trong nước; dùng bao tay bảo vệ, đồ bảo hộ bất cứ khi nào làm việc với hóa chất, chất gột rửa...; dùng chất gột rửa an toàn cho da; Lau khô tay thật kỹ sau khi rửa; Dùng kem dưỡng ẩm liền tù tù.
BS. Nguyễn Như nguyệt
0 nhận xét:
Đăng nhận xét